Firma jednoosobowa – podstawowe informacje

Co to jest firma jednoosobowa, kto ponosi odpowiedzialność za zobowiązania firmy, jak wyglądają sprawy księgowe i podatkowe

Jednoosobowa działalność gospodarcza (działalność indywidualna) jest najprostszym rodzajem firmy. Nazywana jest często samozatrudnieniem, może być założona wyłącznie przez osobę fizyczną. Dzięki temu, że jej rejestracja i prowadzenie nie są skomplikowane, jest najbardziej odpowiednią formą działalności dla drobnego biznesu.

Cechy jednoosobowej działalności

Osoba fizyczna prowadząca działalność posiada zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową i procesową. Do prowadzenia jednoosobowej działalności nie trzeba sporządzać żadnych umów. Nie jest wymagany minimalny kapitał.

Odpowiedzialność za zobowiązania

Jako przedsiębiorca odpowiadasz całym swoim majątkiem za zobowiązania powstałe w wyniku prowadzenia działalności. Odpowiedzialność ta rozciąga się również na małżonka (z wyłączeniem jego majątku osobistego). Oznacza to, że twój majątek prywatny i ten, wykorzystywany do prowadzenia działalności, są przez wierzycieli traktowane jednakowo. Jeżeli twoja działalność nie wypracuje zysku, wszystkie zobowiązania (np. składki do ZUS, wynagrodzenia dla pracowników i współpracowników, rachunki, kary umowne, raty kredytu) musisz pokryć z prywatnego majątku. Wszystkie zyski osiągnięte z prowadzonej działalności od razu zwiększają twój prywatny majątek.

Z chwilą rejestracji (wpisu) w CEIDG stajesz się przedsiębiorcą. Jeżeli zawierasz umowę i kupujesz towaru lub usługi, które będziesz wykorzystywać do prowadzenia działalności, nie jesteś już konsumentem. Prawo traktuje cię jak profesjonalnego uczestnika obrotu. Nie masz np. prawa do odesłania towaru zakupionego poza siedzibą przedsiębiorstwa (np. przez Internet) w ciągu 14 dni, bez podania przyczyn.

Masz również dodatkowe obowiązki informacyjne. Jeżeli jako przedsiębiorca wysyłasz korespondencję do innej osoby, musisz wskazać nazwę swojej firmy, NIP i adres.

Reprezentowanie firmy

Jako jednoosobowy przedsiębiorca masz wyłączne prawo do reprezentowania swojej działalności. Tylko ty możesz zawierać umowy z dostawcami i odbiorcami, tylko ty masz obowiązek wpłacać zaliczki na podatek, składać roczną deklarację podatkową i rozliczać się z ZUS. Oczywiście część tych rzeczy możesz zlecić innym osobom na podstawie udzielonego pełnomocnictwa, jednak zawsze działanie twoich pełnomocników będzie miało wpływ na twój majątek prywatny.

Nazwa działalności

Każda działalność musi mieć swoją nazwę (firmę). W przypadku wpisu do CEIDG, twoją nazwą (firmą) jest co najmniej imię i nazwisko.

Rejestracja jednoosobowej działalności

Jednoosobową działalność rejestrujesz w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Do CEIDG może się wpisać wyłącznie osoba fizyczna (nie może być nią osoba prawna np. spółka).

Pamiętaj, że zarówno wpis do CEIDG jak i aktualizacja danych są bezpłatne!

NIP i REGON

Przy rejestracji działalności w CEIDG zostanie ci automatycznie nadany numer NIP. Służy on do identyfikacji twojej działalności przed organami podatkowymi. Przy każdej wpłacie zaliczki na podatek albo podatku musisz podawać właśnie ten numer (NIP). Nawet jeżeli rozliczasz podatek z różnych źródeł na jednej deklaracji podatkowej (np. z działalności i etatu) jako numer identyfikacyjny podatnika wskazujesz NIP, a nie PESEL.

Przy rejestracji otrzymujesz także numer REGON dla celów statystycznych. Przy rejestracji działalności numery NIP i REGON są nadawane automatycznie – tzn. nie musisz składać oddzielnych wniosków do urzędu skarbowego i GUS o nadanie tych numerów.

Opodatkowanie

Jeśli prowadzisz działalność jednoosobową, z tytuły działalności będziesz podatnikiem PIT. Możesz wybrać jedną z form opodatkowania PIT (skala podatkowa, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, karta podatkowa).

W celu rozliczenia podatków wystarczy jedynie złożenie zeznania rocznego, nie musisz przygotowywać ani przekazywać do żadnego organu sprawozdań finansowych.

Zobacz:

Etat i działalność – jak rozliczyć podatki?

VAT

Przedsiębiorca jednoosobowy może być podatnikiem VAT.

Księgowość

W zależności od wybranej formy opodatkowania, możesz rozliczać się według książki przychodów i rozchodów, ryczałtu ewidencjonowanego lub prowadzić pełną księgowość (księgi rachunkowe). Jeśli przychody netto spółki przekroczą 2 mln euro, będziesz zobowiązany do przejścia na pełną księgowość.

Czy mogę zarejestrować kilka jednoosobowych działalności?

Jedna osoba fizyczna może mieć tylko jeden wpis w CEIDG. Nie możesz mieć zarejestrowanych kilku jednoosobowych firm na swoje nazwisko.

Pod jednym wpisem możesz prowadzić różne rodzaje działalności gospodarczej.

Obowiązki wobec ZUS

Rejestrując działalność w CEIDG automatycznie zostaniesz zgłoszony jako płatnik do ZUS (czyli ten, który opłaca składki). Musisz jednak samodzielnie zgłosić się do ZUS jako ubezpieczony (samodzielnie zgłaszasz także pracowników i osoby współpracujące). Formularze zgłoszeniowe do ZUS możesz dołączyć do wniosku w trakcie rejestracji firmy (CEIDG-1). Nie dotyczy to pracowników, których musisz zgłaszać bezpośrednio do ZUS. Na zgłoszenie ubezpieczonego masz siedem dni od chwili powstania obowiązku ubezpieczeniowego (rozpoczęcia działalności, zatrudnienia pracownika albo współpracownika). Możesz korzystać z ulgi na start (przez 6 miesięcy tylko składka zdrowotna), obniżonych składek albo  – od 2019 roku – małego ZUS.

Zobacz:

Zbieg tytułów ubezpieczeń – kiedy nie trzeba opłacać składek ZUS z działalności