Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – podstawowe informacje

Cechy spółki z o.o, kto ponosi odpowiedzialność za zobowiązania firmy, jak wyglądają sprawy księgowe i podatkowe

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest najpopularniejszą spółką handlową w Polsce. Jest odpowiednią formą działalności np. dla wspólników, którzy chcą zachować bezpośredni nadzór nad prowadzeniem spraw spółki i ograniczyć ryzyko tylko do swojego wkładu (brak odpowiedzialności majątkiem osobistym).

Cechy spółki z o.o.

Jest kapitałową spółką handlową, posiadającą osobowość prawną. Może być utworzona przez jednego bądź więcej wspólników, jednak nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Jej założycielami mogą być osoby fizyczne albo osoby prawne, bez względu na obywatelstwo i miejsce siedziby. Do założenia wymagany jest kapitał  co najmniej 5 tys. zł.

Odpowiedzialność wspólników

Spółka odpowiada za zobowiązania całym majątkiem. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki (jeżeli nie są członkami zarządu tejże spółki). Wspólnicy ponoszą jedynie ograniczoną odpowiedzialność, do wartości wniesionych przez nich wkładów (ryzyko gospodarcze).

Jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

Reprezentacja

Najwyższą władzą spółki jest zgromadzenie wspólników. Spółkę reprezentuje zarząd (składający się co najmniej z jednego członka) na zasadach określonych w statucie umowie spółki. Spółkę może reprezentować również prokurent.

Nadzór

Prawo indywidualnego nadzoru nad spółką przysługuje każdemu wspólnikowi. Może ono zostać ograniczone albo wyłączone w umowie, jeśli ustanowiona zostanie rada nadzorcza.

W spółce z o.o. można również ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy. W spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, ustanowienie rady nadzorczej/komisji rewizyjnej jest obowiązkowe.

Nazwa spółki

Wspólnicy mają swobodę wyboru nazwy Spółki, jednak nazwa ta musi dostatecznie odróżniać się od nazw innych podmiotów działających na tym samym rynku, co Spółka. Nazwa powinna zawierać sformułowanie „Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” bądź skrót „Sp. z o.o.” lub „Spółka z o.o.”.

Umowa spółki

Umowa spółki z o.o. musi być sporządzona w postaci aktu notarialnego. Wyjątek stanowi rejestracja spółki przez Internet (możesz skorzystać z gotowego wzorca). Co ważne, przy rejestrowaniu spółki przez Internet wspólnicy spółki z o.o. mogą wnosić wyłącznie wkłady pieniężne na pokrycie kapitału zakładowego.

Umowa spółki powinna zawierać:

  • nazwę i siedzibę Spółki
  • określenie przedmiotu działalności spółki
  • czas  trwania  Spółki  –  wtedy  gdy  Spółka  została  ustanowiona  na  czas określony (zasadą jest powołanie na czas nieoznaczony)
  • wysokość kapitału zakładowego
  • postanowienie stwierdzające czy wspólnik może posiadać więcej niż jeden udział
  • liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez każdego wspólnika

Dodatkowe zapisy w umowie mogą dotyczyć takich sprawa jak podwyższanie kapitału, zbycie udziałów, sposobu reprezentacji.

Do założenia spółki niezbędne jest również wniesienie wkładów na pokrycie kapitału zakładowego oraz powołanie zarządu (i jeśli to konieczne rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej). Organy spółki można powołać w akcie notarialnym zawierającym umowę spółki lub w odrębnej uchwale, już po podpisaniu umowy spółki.

Rejestracja spółki

Spółkę rejestruje się w Krajowym Rejestrze Sądowym w sposób tradycyjny albo elektronicznie.

Dodatkowo, przy rejestracji zgłasza się do urzędu skarbowego tzw. dane uzupełniające na formularzu NIP-8.

NIP i REGON

Numer NIP i REGON nadawane są „automatycznie” przy rejestracji spółki w KRS.

Podział zysków

Wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Zysk dzieli się w stosunku do udziałów (chyba, że umowa przewiduje inaczej).

Opodatkowanie

Spółka jest podatnikiem podatku od osób prawnych (CIT) – podatek (19% lub 9% w przypadku małych – sprzedaż brutto do 1,2 mln euro – lub rozpoczynających działalność przedsiębiorców) płacony jest przez samą spółkę z o.o. od osiągniętych przez nią w danym roku podatkowym dochodów. Ponadto, wspólnicy spółki płacą podatek (19%) od wypłacanych im dywidend i innych dochodów pochodzących z udziału w zyskach osób prawnych (np. dochód z umorzenia udziałów).

Podstawową kategorią dochodów z tytułu udziału w zyskach spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest wypłata pieniężna (dywidenda).

VAT

Spółka jest podatnikiem VAT.

Księgowość

Wymóg prowadzenia pełnej księgowości i dokonywanie badań sprawozdań finansowych.

Obowiązki wobec ZUS

Przy rejestracji spółki, automatycznie zostanie ona zarejestrowana z ZUS jako płatnik. Nie trzeba wysyłać do ZUS dodatkowych dokumentów. Wspólnicy spółki z o.o. nie mają obowiązku ubezpieczeń ZUS z tego tytułu (dotyczy to także członków zarządu, chyba że wykonują swoje funkcje na podstawie umów o pracę albo umów cywilnoprawnych).

Wyjątek! Osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o zobowiązana jest dokonać zgłoszenia siebie jako płatnika składek do ubezpieczeń (co najmniej do ubezpieczenia zdrowotnego) w ZUS – w ciągu 7 dni od rejestracji. Wspólnik takiej spółki jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia, powinien zatem sporządzić i przekazać do ZUS zgłoszenie:

  • płatnika składek na formularzu ZUS ZFA, w którym wpisze własne dane identyfikacyjne, tj. numer PESEL i NIP lub NIP, REGON i PESEL (jeśli wspólnik prowadzi również odrębną działalność gospodarczą, inną niż prowadzona w formie spółki)
  • siebie do ubezpieczeń jako osoba ubezpieczona – na formularzu ZUS ZUA (bądź jeśli podlegać będzie tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu – na formularzu ZUS ZZA), z identyfikatorem PESEL.

Spółka z o.o. w organizacji

Z chwilą zawarcia umowy spółki z o.o. powstaje spółka z o.o. w organizacji. Funkcjonuje ona do czasu zarejestrowania spółki w KRS. Jest więc początkową (startową) fazą istnienia spółki z o.o.

Przekształca się samoistnie we właściwą spółkę z o.o., posiadającą osobowość prawną, z chwilą dokonania rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Dlatego też w ciągu 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki wspólnicy są zobowiązani do złożenia we właściwym sądzie rejestrowym wniosku o rejestrację spółki. Spółka w organizacji może istnieć dłużej niż 6 miesięcy, gdyż czynności sądowe dotyczące rejestracji spółki mogą przedłużyć okres funkcjonowania spółki ponad ustawowe pół roku.

W okresie funkcjonowania spółki z o.o. w organizacji, poza przygotowaniem i złożeniem w sądzie rejestrowym wniosku o wpis spółki do KRS, wspólnicy powinni również powołać zarząd spółki, radę nadzorczą (jeżeli wymaga tego umowa spółki), oraz wnieść wkłady na pokrycie  całego kapitału zakładowego.

Co może spółka z o.o. w organizacji?

Spółka z o.o. w organizacji nie posiada osobowości prawnej, ale posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że może we własnym imieniu prowadzić działalność gospodarczą, a w tym nabywać i sprzedawać rzeczy, towary i usługi, zatrudniać pracowników, występować przed urzędami czy sądami.

Może także we własnym imieniu nabywać prawa, w tym prawa własności nieruchomości, środków trwałych i urządzeń i inne prawa rzeczowe (np. prawo do użytkowania wieczystego gruntu), zaciągać zobowiązania, a więc i również podpisywać umowy z kontrahentami w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Spółka z o.o. w organizacji może uzyskać zarówno NIP, jak i REGON. Może więc być podmiotem podatkowym i w związku z tym wystawiać faktury VAT. Należy wystąpi do Głównego Urzędu Statystycznego o nadanie numeru Regon, a następnie do urzędu skarbowego o nadanie numeru NIP. Tym samym numerem NIP oraz REGON-em posługiwać się będzie powstała po rejestracji w KRS właściwa spółka z o.o.

Spółka w organizacji nie jest jeszcze właściwą spółką z o.o. zarejestrowaną w KRS, dlatego firma spółki musi zawierać wyraźne oznaczenie „w organizacji”. Jedynym ograniczeniem w zakresie działalności takiej spółki jest brak możliwości zbywania przez nią udziałów spółki (co jest to dopuszczalne w spółce z o.o.).

Inaczej w stosunku do właściwej spółki z o.o. przedstawiają się również zasady reprezentacji spółki w organizacji (a więc krąg osób uprawnionych w imieniu spółki do zaciągania zobowiązań, podpisywania umów, występowania przed urzędami czy sądami, itp.) oraz reguły odpowiedzialności za jej zobowiązania. Spółka w organizacji może być reprezentowana przez zarząd (o ile oczywiście w umowie spółki określono już skład zarządu) albo też – jeśli nie powołano jeszcze zarządu –  przez powołanego jednomyślną uchwałą wspólników pełnomocnika. Rola pełnomocnika jest szczególnie istotna w przypadku, gdy nie powołano zarządu – wówczas jest on jedyną osobą upoważnioną do reprezentowania spółki. Szczególna zasada reprezentacji obowiązuje w przypadku jednoosobowej spółki z o.o.  w organizacji,  w której jedyny wspólnik jest jednocześnie jedynym członkiem zarządu. Wówczas jest on uprawniony wyłącznie do podpisania wniosku o rejestrację spółki w KRS. Natomiast wszystkie inne czynności w imieniu spółki w organizacji może wykonywać tylko pełnomocnik ustanowiony przez wspólnika.

Za zobowiązania spółki z o.o. w organizacji odpowiada solidarnie sama spółka oraz osoby, które działały w jej imieniu, a więc zarząd lub pełnomocnik. Wspólnik również odpowiada solidarnie za zobowiązania spółki w organizacji, jeżeli nie wniósł jeszcze do spółki całego wkładu, do wysokości przyrzeczonego w umowie, a nie wniesionego wkładu. Wspólnik wolny jest od odpowiedzialności za zobowiązania spółki w organizacji tylko wówczas, gdy wniósł cały określony w umowie spółki swój wkład. Jeżeli jednak wspólnik jest jednocześnie osobą uprawnioną do reprezentowania spółki (jest na przykład członkiem zarządu) odpowiada on solidarnie ze spółką z racji pełnionej funkcji. Z chwilą rejestracji spółki z o.o. na mocy prawa przechodzą na nią wszelkie prawa i zobowiązania spółki w organizacji.

Nie zawsze spółka z o.o. w organizacji ulega przekształceniu we właściwą spółkę z o.o. Jeśli z jakiś przyczyn wniosek o rejestrację spółki z o.o. nie zostanie złożony do KRS w ciągu 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki albo gdy postanowienie sądu odmawiające rejestracji spółki stanie się prawomocne, wówczas umowa spółki ulega rozwiązaniu i tym samym rozwiązaniu ulega spółka w organizacji. W takim wypadku spółka powinna niezwłocznie dokonać zwrotu wszystkich wniesionych wkładów i pokryć wszystkie swoje zobowiązania wobec osób trzecich. Jeśli z jakiś przyczyn spółka nie jest w stanie tego uczynić, wdrażana jest procedura likwidacji spółki z o.o. w organizacji, w trybie określonym dla likwidacji spółek zarejestrowanych w KRS. Zarząd spółki (jeśli nie został on powołany, to zgromadzenie wspólników albo sąd rejestrowy) ustanawiają likwidatora/likwidatorów w celu przeprowadzenia procedury likwidacji spółki. Likwidator musi jednokrotnie ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym otwarcie likwidacji spółki w organizacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia. Do rozwiązania spółki w organizacji dojdzie z dniem zatwierdzenia przez zgromadzenie wspólników sprawozdania likwidacyjnego.